Мүмкіндігі шектеулі адамдар қандай да бір ерекше емдеуді қажет етеді деп ойлаудың қажеті жоқ!
Түркістан облысындағы Түлкібас, Сайрам, Сарыағаш, Мақтаарал аудандарында мүгедектігі бар балаларды оңалту орталықтары орналасқан. Орталықтардың жоспарлы сыйымдылығы 25 орыннан. Орталық жасы 1,5-нан 18-ге дейінгі I, II топтағы психоневрологиялық ауытқулары бар және тірек қимыл аппараты бұзылған балаларды күндізгі уақытта оңалтуға арналған.
Дамуында кемістігі бар адамдарды күнделікті өмірде кездестірмей түсіну мүмкін емес. Бірақ олар тек отбасында тұруды, достасуды, қоғамдық көлікті пайдалануды, кафелер мен мейрамханаларға баруды және білім алуды қалайды және оған құқығы бар. Сондықтан қол жетімді кедергісіз ортаны құруға үлес қосу өте маңызды. Кедергілерге келетін болсақ, бұл мүгедектердің өз бетінше жүріп-тұруына арналған инфрақұрылымды (пандустар, тротуарлар мен өткелдердегі арнайы белгілер, метродағы лифттер, автобустар және т.б.) ғана емес, сонымен қатар айналадағылармен қарым-қатынас.
Біз сөйлеу арқылы сөйлесуге дағдыланғанбыз және бұл қарым-қатынас әдісі кез келген адамға қол жетімді емес деп ойламаймыз. Сонымен, сөйлей алмайтын, бірақ ым-ишара немесе арнайы байланыс құралдары арқылы сөйлесетін мүмкіндігі шектеулі жандар бар. Бұған құрметпен қарау керек, өйткені олардың қарым-қатынасқа деген қажеттілігі бізден кем емес.
Инклюзивті қоғам — бұл оның барлық мүшелерінің әртүрлі екендігін және олардың кейбіреулерінің ерекше қажеттіліктері немесе дамуында ауытқулары бар екенін құрметтейтін және бағалайтын қоғам. Қазіргі қоғам мүмкіндігі шектеулі адамдарға деген көзқарасын өзгертуі, инклюзивтік мәдениетті дамыту керек, этикалық тұрғыдан үйлесімді және сауатты терминологияны енгізу керек. Бұл осы бағытта арнайы тәрбие жұмысын ғана емес, жалпы қоғамдағы қарым-қатынас мәдениетін өзгертуді де талап етеді. Ең маңызды аспектілердің бірі — біз белгілі бір жағдайда қолданатын тіл мен сөздер. Дұрыс өрнектер адамның жағымды бейнесін қалыптастыруға, оған құрмет көрсетуге және байланыс орнатуға көмектеседі. Мүмкіндігі шектеулі адамдар қандай да бір ерекше емдеуді қажет етеді деп ойлаудың қажеті жоқ!
«Мүгедек» сөзі әртүрлі сезімдерді тудырады, бірақ, жалпы алғанда, сауалнама жүргізілген мүгедектердің көпшілігі оны қолайлы деп санайды, өйткені бұл ресми сөз, ең жиі қолданылатын және біршама абстрактілі болды.