Шылым шегуге қарсы күрестің ең маңызды бөлігі-бұл алдын алу

Қазіргі уақытта темекі шегу мен ішімдік мәселесі өте өзекті тақырып болып табылады. Әрбір адам ағзаға тіпті бір темекі шегетін зиянды біле тұра, адамдардың көпшілігі темекі шегуді тоқтатар емес. Темекіге қарсы заң бұл жағдайды түзетуге көмектеседі, шылым шегуге қарсы күрестің ең маңызды бөлігі-бұл алдын алу.Никотинге тәуелділік-тек психологиялық сипаттағы проблема болып табылады. Адамдардың көпшілігі, сигаретті осылайша шеге отырып, стресс пен ширығуды түсіреді. Күн сайын темекі шегетіндер темекі санын арттыра отырып, болашақта оларды зиянды әдетпен байлау қиын бола түседі. Түркістан қаласында шылым шегу мен алкогольден арылу бағытында түрлі шаралар өткізілуде. Осы ретте Түркістан қаласының тұрғындарының назарына аталмыш бағытта елімізде атқарылып жатқан шараларды ұсынамыз.

Қазіргі өсіп келе жатқан жасөспірім жасында темекі шегу, алкоголь және есірткі қолдануы үлкен жолдастарына қарап қызығушылық пен еліктеуге алып келіп отыр . Әдетте, рюмка немесе темекі жамандықтан басқа ештеңеге әкеліп соқпайды. Алайда, ересек болып көріну және қорқынышты көрсетпеу ниеті мұны жасыруға мәжбүр етеді. Жасөспірім темекі немесе қолында бөтелкесі бар адам ересек жетілген тұлға ретінде қабылданады. Жасөспірімнің есірткі, алкоголь мен темекіге толы қисық жолға түсуіне жол бермеу үшін, онымен күреске бағытталған алдын алу шараларын жүргізу өте маңызды. Мысалыға айтатын болсақ, көпшілік орындарда темекі шегу мен ішімдік ішуге тыйым салу сондай-ақ кәмелет жасына толмаған балаларға ішімдіктер мен темекіні сатқызбауымыз керек. Бала өсіруде темекі түтінінің әсеріне ұшыраған адамдар, 60 пайызы қатерлі ісікпен жиі ауырады.

Соңғы мәліметтерге сүйенсек, Қазақстанның ересек тұрғындарының шамамен 27 пайызы белсенді темекі шегушілер болып табылады. Республикалық психикалық денсаулық ғылыми-практикалық орталығында ағымдағы жылдың басында алкогольге тәуелді 90 946 адам есепте тұрған. Оның 3,2 пайызын 18-29 жас аралығындағылар құрайды. Денсаулық сақтау министрлігінің мәліметтеріне сәйкес, темекі мен алкогольдің зиянын анық түсіну және насихаттау халықтың денсаулығын жақсартуға бағытталған алғашқы қадам болып табылады. Алкоголь және темекіге тәуелді адамдарға арнайы медициналық көмек көрсету жүйесі де маңызды рөл атқарады. Қазақстанда шылым шегуді тастауға және алкогольге тәуелділіктен арылуға бағытталған бағдарламалар бар. Бұл бағдарламалар аясында тегін кеңес беру қызметтері, психологиялық қолдау және емдеу ұсынылады. Әсіресе, мемлекеттік емханаларда арнайы орталықтар ашылып, халыққа қолдау көрсетіледі. Сонымен қатар, психологиялық көмек көрсететін мамандардың болуы да адамдардың зиянды әдеттерден арылуына септігін тигізеді.

Жалпы, Қазақстанда темекі шегу мен алкогольді тұтынуға қарсы күрес бағытында жүйелі жұмыстар жүргізілуде, алайда қоғамда теріс көзқарасты қалыптастыру үшін әлі де көп күш-жігер жұмсауды талап етеді. Қазақстанда темекі шегу мен алкогольді тұтынуды азайтуға бағытталған шаралардың жүзеге асырылуы – елдің денсаулығы мен әлеуметтік әл-ауқатын нығайту үшін маңызды қадам. Мемлекеттік органдар мен қоғамдық ұйымдардың күш-жігері арқылы медициналық инфрақұрылымды дамыту, тәуелді адамдарға қолдау көрсету және халықтың сауаттылығын арттыру бағытында нақты жұмыстар жүргізілуде.

Темекі өнімдерін сатуды реттеу, олардың ашық жарнамалануы мен сатуына шектеу қойылуы, жастарды жаман әдеттерден қорғаудың тиімді тәсілдерінің бірі болып табылады. 2024 жылы енгізілген заңнамалық өзгерістер, соның ішінде темекі мен темекі бұйымдарының ашық орналастыруына тыйым салу, сауда нүктелерінің иелеріне ауыр қаржылық жаза қарастырылғаны, қоғамның денсаулығына бағытталған маңызды шаралар екенін дәлелдейді. Сонымен қатар, темекі шегудің зияны туралы ақпараттық науқандар мен дәрістер жастарға және қоғамның барлық мүшелеріне өз денсаулығын қорғау қажеттілігін түсінуге көмектеседі. Қазақстан халықаралық тәжірибені ескере отырып, темекі шегуге қарсы күресте белсенділік танытып, халықтың денсаулығын арттыруды мақсат етеді. Осы шаралардың нәтижесінде, елімізде темекі мен алкогольді тұтыну деңгейін төмендету, жастарды қауіпсіз ортада тәрбиелеу және салауатты өмір салтын насихаттау мүмкіндігі арта түседі. Бұл Қазақстандағы ұзақ мерзімді денсаулық сақтау саясатының құрамдас бөлігі болып табылады. Қазақстан халықаралық деңгейде де алкоголь мен темекіге қарсы күрес шараларына белсене қатысады. Мысалы, ел Бүкіләлемдік денсаулық сақтау ұйымының (БДҰ) темекі шегуге қарсы күрес туралы конвенциясына қол қойды. Бұл құжат темекі өнімдерін тұтынуды азайтуға және шылым шегуге қарсы заңнамалық шараларды күшейтуге бағытталған. Халықаралық тәжірибелерді қолдану, басқа елдердің тиімді шараларын енгізу Қазақстанның бұл бағыттағы жұмысын күшейтуге мүмкіндік береді.

Айта кетейік, Қазақстан бүгінде ұлттың денсаулығына ден қоя бастады. Медицина саласында жүрген бірнеше жылдық реформалар өз жемісін бере бастады. Бүгінде Қазақстанның әрбір азаматы өзі қалаған ауруханаға жатып емделуге қақылы. Бұл да болса ел-жұрт үшін үлкен жетістік екені шындық. Ал біз өз тарапымыздан есірткі, шылым, ішімдік секілді нәрселерден бойымызды аулақ ұстауымыз қажет. Темекі түтінінің құрамында 4000-ға жуық улы заттар бар. Шылым шегу қатерлі ісік және өкпе эмфиземасы, қан тамырларының атеросклерозы, гипертония ауруы, жүректің ауруы, белсіздік сияқты қорқынышты ауруларды туғызады. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының мәліметтері бойынша, әлемде қатерлі өкпе ісігінен қайтыс болғандардың – 90 пайызы, созылмалы қолқа дертінен көз жұмғандардың – 75 пайызы және жүректің ишемиялық ауруынан қайтыс болғандардың – 25 пайызы темекі шегудің салдарынан орын алады екен. Дегенмен осыншалықты қатерлі екеніне қарамастан, әлем бойынша шылымға құмар жандар қатары азаяр емес. Осы орайда онколог мамандар ең болмаса темекі шекпеу арқылы онкологиялық аурулардың алдын алуға мүмкіндік бар екенін айтып, дабыл қағуда. Шылым шегу – зиян қызмет, оған күш салмай тастауға болмайды. Ол нағыз нашақорлық, және оны көбі шындап көңілдеріне алмайтыны, аса қауіпті.
Алкоголь мен шылым шегуге қарсы шаралар кешені қоғамның денсаулығын қорғауға, жастарды зиянды әдеттерден аулақ ұстауға және халықтың өмір сүру сапасын жақсартуға ықпал етеді. Бұл шаралар мемлекет, қоғам және отбасының бірлескен күш-жігерін талап етеді. Тек осындай жүйелі және кешенді жұмыстар арқылы алкоголь мен темекінің зиянды әсерлерін азайтып, салауатты өмір салтын қалыптастыруға қол жеткізуге болады. Өсіп келе жатқан ұрпақтың денсаулығы-ұлттың болашағы. Жасөспірімдер арасындағы алдын алу шаралары өмір сүру сапасы мен ұзақтығын арттыруға, көптеген жүрек ауруларын, жүрек және қан тамырлары ауруларын болдырмауға көмектеседі. Тәуелділікпен қалай күресуге болатынын түсіну үшін, сондай-ақ оның алдын алуда қандай да бір шаралар қабылдау, оны дамыту үшін не түрткі болатынын білу керек. Шындықтан қашуға әрекет. Жасөспірімдер жиі ішкі ыңғайсыздық тудыратын жағдайларға тап болады. Қалайда түзетуге күші жоқ, қиын жағдай, стресс, шаршау пайда болады. Мұндай жағдайды өзгерту әрекеттері алкогольді, есірткіні қабылдауға немесе темекі шегуге әкеледі. Ересек болып көріну және басқалардың алдында дербес болу ниеті.