«ДОМБЫРА – РУХТЫҢ ҮНІ» АТТЫ МЕРЕКЕЛІК ІС-ШАРА ӨТТІ

9

Бүгін «Фараб» әмбебап ғылыми кітапханасында Ұлттық домбыра күніне арналған «Домбыра – рухтың үні» атты мерекелік іс-шара өтті. Іс-шараның мақсаты – ұлттық өнерді ұлықтап, күй өнерін жас ұрпаққа насихаттау, рухани құндылықтарды дәріптеу. Сонымен қатар, ұлттық домбыра күні жасөспірімдердің патриоттық сезімін арттыруда ерекше маңызға ие күн. Бұл мереке арқылы өскелең ұрпақ ұлттық мұраны танып, құрметтеуге, әрі өз болмысын мақтан тұтуға тәрбиеленеді. Домбыра күні Түркістан қаласындағы мектептерде, колледждерде арнайы іс-шаралар, яғни күй тартыс, көрмелер, концерттер өтеді. Бұл шаралар жасөспірімдердің ұлттық өнерге қызығушылығын оятып, мақтаныш сезімін қалыптастырады. Домбыра күні арқылы жасөспірім өз елінің басқа халықтардан ерекшелігін сезінеді. Бұл ұлттық бірегейлік пен мақтаныш тудырады – бұл да патриотизмнің бір түрі.
Бағдарлама аясында «Ақжайық» музыка мектебінің оқушылары ұлттық нақыштағы бірнеше күйді нақышына келтіре орындап, көрермендерге ерекше әсер сыйлады. Сонымен қатар айтыскер ақындар мен өнер саласының танымал өкілдері арнау өлеңдерін оқып, ұлттық мұрамыздың маңызын жыр жолдарымен жеткізді. Салтанатты жиында Түркістан қаласы әкімдігінің Мәдениет, тілдерді дамыту, дене шынықтыру және спорт бөлімінің басшысы Қадырболат Мұсағалиев құттықтау сөз сөйлеп, дәстүрлі өнерді қолдаудың маңыздылығына тоқталды. Шара соңында белсенді қатысушылар мен өнерпаздар арнайы марапаттарға ие болды. Жалпы ұлттық домбыра күні – жасөспірімдерге өз халқының өнерін, тарихын, рухани байлығын жақындататын мейрам. Бұл күн арқылы олар өздерін қазақ қоғамының бір маңызды мүшесі ретінде сезініп, Отанға деген махаббаты мен жауапкершілігін арттырады.

Патриотизм — әр азаматтың өз еліне деген сүйіспеншілігі мен адалдығы. Бұл қасиет тек сөзбен емес, нақты іспен, азаматтық ұстаныммен көрінеді. Қазіргі Қазақстанда жастарды отансүйгіштікке тәрбиелеу — мемлекеттік саясаттың маңызды бағыттарының бірі. Әсіресе бұл тәрбие мектеп қабырғасынан басталып, жоғары оқу орнында жалғасын табуы тиіс. Баланың тұлға ретінде қалыптасуы мектептен басталады. Осы кезеңде ел тарихын, мәдениетін, мемлекеттік рәміздерді құрметтеуге үйрету аса маңызды. Патриоттық тәрбие тек тарих пәнімен шектелмейді. Ол — тәрбие сағаттарында, әдеби шығармаларды оқуда, мектепішілік іс-шараларда да көрініс табуы керек. Мектеп оқушысы тек білім алып қана қоймай, туған жерін сүйетін, халқының өткеніне құрметпен қарайтын азамат ретінде қалыптасуы тиіс. Бұл жерде ұстаздардың рөлі ерекше. Өз ісіне адал, үлгі бола алатын мұғалім баланың жүрегінде патриоттық сезімнің ұшқынын оята алады.

Жоғарғы оқу орындарында патриоттық тәрбие бұрынғыдан да тереңдей түсуі қажет. Себебі бұл кезеңде жастар өз ұлтының, мемлекеттің тағдырына жауапкершілікпен қарай бастайды. Университеттер мен колледждерде арнайы жобалар, дебаттар, әскери-патриоттық клубтар, еріктілер қозғалысы арқылы елге қызмет етуге деген ұмтылысты арттыруға болады. Сондай-ақ, оқу бағдарламасына Қазақстанның жетістіктері мен қазіргі даму жолдарын қамтитын пәндер мен курстарды енгізу — студенттің азаматтық санасын қалыптастыруға үлкен әсер етеді. Жастар тек өткенмен мақтанып қана қоймай, ел болашағына үлес қосуға ұмтылуы қажет. Еліміздің барлық азаматтары ұлтына, нәсіліне қарамастан тең құқылы және олардың Отан намысы алдындағы жалпы жауапкершілігі де ортақ екенін ерекше атап өтуге болады. Қай заманда болмасын адамзат алдында тұрған ұлы мұрат-міндеттердің ең бастысы өзінің ісін, өмірін жалғастыратын салауатты, саналы ұрпақ тәрбиелеу болып табылады. Отаныңның бостандығы мен Тәуелсіздігін қорғау, ата-бабаларың мен Отаныңның тарихына құрметпен қарау, сондай-ақ, өзіңнің табанақы, маңдай теріңді туған еліңнің гүлденуіне арнау – бұлардың барлығы да Қазақстандық патриотизм деген ұғымның ішіне сияды.

Жастардың бойына жоғары патриоттық сезімді және Отанына деген адалдықты қалыптастыру қажет. Ол үшін әр адам өз Отанының мүддесін қорғауда азаматтық борыштары мен конституциялық міндеттерін атқаруға әрқашан дайын болуы тиіс.   Әрине, ешкімге де елін, жерін, Отанын зорлықпен немесе жалынып-жалбарынып сүйгізе алмайсың. Елжандылық, туған жерге деген құрмет-әркімнің дербес парызы, ар-ұятының ісі. Ол дүниеге шыр етіп келгеннен пенденің пешенесіне бірден ұялай қалмайтыны ақиқат. Ол санаға біртіндеп қалыптасып, тынымсыз тәрбиенің нәтижесінде орнығатын ұлы сезім. Патриотизм, отаншылдық сезімі ананың құрсағынан даритын биологиялық құбылыс емес, бұл психологиялық құбылыс.

Отанын адамның өзі тануы тиіс. Оны жете біліп, қадір- қасиетін ұққанда, тарихын, өткен жолын көз алдынан өткізіп, жанымен сезе білгенде ғана соған деген мақтаныш сезімі оянады.
Көпшілік адамдардың санасында өскелең ұрпаққа патриоттық тәрбие беру тек әскери борышын орындау деп ұғынылуы патриоттық тәрбие түсінігінің мазмұн аясын тарылта түседі. Сондықтан өскелең ұрпақтың отанына деген адалдығы  мен негізгі конституциялық  міндеттерді орындауға деген  дайындық талаптарын арттыра отырып, патриоттық сананы қалыптастыру  жөнінде стратегиялық міндеттерді толықтай кешенді шешуді қамтамасыз етуіміз қажет  деп ойлаймын.
Ұлттық нышандарымыз  — Ту, Елтаңба, Әнұранға, ұлттық мерекелерге патриоттық сезімді, оларға құрметпен қарауды мақсатты түрде қалыптастыруымыз қажет. Өйткені мемлекеттік нышандардың көмегімен азаматтар бойында еліне деген мақтаныш пен патриоттық сезімі қалыптасады..Себебі , оларда халқымыздың өткен өмір тарихы, бүгінгі игіліктеріміз, болашақ мақсаттарымыз айшықталған. Өскелең ұрпаққа патриоттық тәрбие беру мәселелеріндегі қазіргі проблемаларды шешу үшін, патриоттық тәрбие білім беру арқылы қалыптастырылуы керек. Жас жеткіншектерді Отанын сүюге тәрбиелеуде ақын, жыраулардың тағылымдарын оқытудың мәні зор .

Білім жүйесінде басты назар аударатын, тәрбие салаларының бірі – отансүйгіштік тәрбие. Ұлттық дәстүрге берік, елін, жерін сүйетін азамат тәрбиелеу, жастардың бойында патриоттық сезімді қалыптастыру өскелең өмір талабынан туындап отыр. Қазіргі таңда біздің қоғамда «қазақстандық отансүйгіштік» ұғымына зор мән берілуде. Көп ұлтты Қазақстан халқының отансүйгіштік сезімін қалыптастыратын – азаматтық келісім, ұлттық бірлік екендігі шындық. Туған жер, табиғат, оның байлықтары, дәстүр, тіл, тарихи ескерткіштер, салтқа деген адалдық, туған өлкедегі тамаша киелі орындар – жалпы ұлттық құндылықтар ешкімді де бейтарап қалдыра алмайтындығы рас.

Олар сөзсіз адам көкірегінде жылылық ұятады.  Отансүйгіштік – қасиетті ұғым. Әрбір адам отанын өзі тануы тиіс. Оны жете біліп, қадір-қасиетін ұққанда, тарихын, өткен жолын, рухын, елдің басын біріктірген, жат елдерден жерін, суын, даласын, тауын қанын төгіп, қайсарлықпен қалған ерліктерін сезіп білгенде ғана, соған деген мақтаныш сезімі оянатындығы рас.
Бүгінгі Қазақстанның тәуелсіздігінің нығаюы мен дамуының обьективті шарттарының бірі – ол осы қазақстандық патриотизм. Біздің ұғымымыздағы патриотизм көзсіз құштарлық емес, ата-баба қанымен бойға сіңген отанға, елге деген саналы әрі шынайы махаббат. Отансүйгіштік деген ұғым өзің жаралған топырақ пен өскен ортаға деген ізгі сезімді білдірмейді, аясы әлдеқайда кең ұғым. Елдік, бірлік, халықтық қасиет-қазыналарды қастерлеу мен ертеңге деген берік сенім сияқты сезімдерді оятатын да осы отансүйгіштік. Оның қоғам дамуында айырықша орын алатын құдіретті рухани факторға айналуының сыры да осында жатыр.

Қазақстандық патриотизм мәселесі қазіргі таңда еліміздің аса маңызды әрі өзекті мәселелердің бірі болып отыр, сондай-ақ тәуелсіз еліміздің ғаламдық өркениет ортасынан өзінің лайықты орнын алуына бірден-бір себеп болатын маңызы ерекше өлшемнің біріне айналып отыр.
Мемлекетіміздің келешек тұтқасын ұстайтын жастарды осы бастан Отанына, атамекеніне шын берілгендік рухында тәрбиелеу басты борышымыз.  Қазіргі таңда жоғары оқу орындарында оқитын суденттерге тәрбие беру мәселесіне жаңа көзқарас тұрғысынан қарау керек.
Қазақстан азаматы өзін осы елдің төл баласымын, Қазақстанды өзінің туған елі, Отаны деп есептегенде ғана қазақстандық патириотизм қалыптасады. Елбасымыз Н.Ә. Назарбаевтың «Мәңгілік Ел» идеясын жүзеге асыратын және оны одан әрі дамытатын бүгінгі жастар екені белгілі, сондықтанда жастар осы тарихи маңызы бар идеяны жүзеге асыру үшін, өз Отанын сүйетін ұлтжанды болуы керек.

Қазақстандық патриотизмнің басты құндылықтарының бірі – қазақ тілі. Биыл Қазақстанның тәуелсіздік алғанына 30 жыл, қазақ тілінің мемлекеттік мәртебе алғанына отыз екі жыл толады. Ана тілімізді дамытып, өркендетуде біршама ілгерушілік бар, сондада мені бір қынжылтатын жағдай неге біз кез келген жиналыс болсын, не болмаса көптеген маңызды кездесулерде жиналған халықтың 95 пайызы қазақтар бола тұрсада екі тілде, яғни қазақ және орыс тілдерінде сөйлейміз. Сол жиылыста отырған орыс тілді қазақтар үшін жасап жатқан жағдайма деп ойланам, себебі өзге ұлттың азаматтары қазақ тілін жақсы түсінеді, олардың арасында керемет сөйлейтіндері де бар. Намыссыздық па, әйтеуір тілге немқұрайды, немкетті қарау әдеті жойылар емес. Қазақ тілінің мәртебесін көтеруге тек жастар ғана емес Қазақстанда тұрып жатқан әрбір азамат үлес қосу керек.

Отанның азаттығынан, тәуелсіздігінен асқан дәулет жоқ. Тасқа қашалған тарих та, көне дәуірден жеткен даусыз дерек те ерте заманның өзінде қазақ жерінде іргелі мемлекет болғандығын, оның өзіне лайық шаруашылығы, терең мәдениеті болғандығын дәлелдейді. Ешкімге дес бермеген, ешнәрсеге мойымаған халқымыз бертінде тап болған бодандықтың бұғауынан босап еркіндік туын қайта тікті. Ендеше, аңсап жеткен арманнан ешқашан, ешқандай жағдайда ажырай алмаймыз. Жаһандану дәуірінде ғылымға көп көңіл бөлген ел озып шығады. Қазіргі таңда шетелдік ғалымдармен Қазақстандағы көптеген университеттер тығыз байланыс орнатқан, бұл еліміздің болашағы үшін келелі бастама. Патриотизм бұл Отаныңды сүю және сол Отанда өмір сүріп жатқан халқыңды сүю және де сол халықтың беделін, абыройын арттыру. Отансүйгіштік адамның жеке басының қамынан гөрі, елінің қамын көбірек ойлауы болып табылады.

Қазіргі таңда бізде мықты ғалым болып жүрген азаматтар бар. Міне, солардың идеясын, шығармашылықтарын, білімін еліміздің мүддесі үшін пайдалану керек. Сондықтан бүкіл қазақтың бір-ақ арман мақсаты болу керек. Ол – Қазақстанның тәуелсіздігін баянды ету. Бұдан басқа ұлы мақсат, ұлы арман қазақта болмауы керек. Жастарды өз Отанының азаматы ретінде тәрбиелеу белгілі бір әлеуметтік- мәдени ортада жүреді, онда оның адами құндылықтар жүйесі, көзқарасы, ақыл-ойы қалыптасады. Қазақстандық патриотизм қазақстандық ақыл ойдың немесе ұлттық дәстүрдің ажырамас бөлшегі болып табылады. Біздің республикамыздың жастарының ойы, ар-ұжданы, ғылым-білімі азат болуы керек. Қазақ жастарының бірінші міндеті – Қазақстан республикасын мәңгі сақтау және қорғау болып табылады. Болмысы мен болашағының негізі осы жағдайға бағытталуы керек.