Ішімдік пен темекі шегудің алдын алу-қазіргі қоғамның ең өзекті міндеттерінің бірі

Бүгінде қоғамда темекі шегу, маскүнемдік және оларға қарсы күрес жүргізу өзекті мәселелердің бірі десек болады. Темекіге әуестену жасөспірімдердің арасында әсіресе қатты өсуде. Қазіргі таңда осы бағытта Түркістан қаласында шылым шегу мен алкогольден арылу бағытында түрлі шаралар өткізілуде. Осы ретте Түркістан қаласының тұрғындарының назарына аталмыш бағытта елімізде атқарылып жатқан шараларды ұсынамыз. Мемлекет басшысы «Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттердің темекі өнімдеріне акциздер саласындағы салық саясатын жүргізу қағидаттары туралы келісімді ратификациялау туралы» Қазақстан Республикасының Заңына қол қойған болатын.

«Ұлт денсаулығына қауіп төндіретін тағы бір кесел — бұл вейптер мен электронды темекінің алуан түрлері. Өкінішке қарай, оларды қолдану жасөспірімдер арасында сәнге айналды. Бұған олардың қолжетімділігі мен заңсыз жарнама ықпал етеді. Шын мәнінде жастар өзіне қауіп-қатер төндіріп отыр. Себебі вейптердің өзі зиянды, есірткіге бір қадам жақын. Осы қауіпті құбылыспен күресу үшін жүйелі әрі шұғыл шаралар қабылдау керек, тек тыйым салумен мәселе шешілмейді», — деді Мемлекет басшысы.

Қазақстан бүгінде ұлттың денсаулығына ден қоя бастады. Медицина саласында жүрген бірнеше жылдық реформалар өз жемісін бере бастады. Бүгінде Қазақстанның әрбір азаматы өзі қалаған ауруханаға жатып емделуге қақылы. Бұл да болса ел-жұрт үшін үлкен жетістік екені шындық. Ал біз өз тарапымыздан есірткі, шылым, ішімдік секілді нәрселерден бойымызды аулақ ұстауымыз қажет. Темекі түтінінің құрамында 4000-ға жуық улы заттар бар. Шылым шегу қатерлі ісік және өкпе эмфиземасы, қан тамырларының атеросклерозы, гипертония ауруы, жүректің ауруы, белсіздік сияқты қорқынышты ауруларды туғызады. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының мәліметтері бойынша, әлемде қатерлі өкпе ісігінен қайтыс болғандардың – 90 пайызы, созылмалы қолқа дертінен көз жұмғандардың – 75 пайызы және жүректің ишемиялық ауруынан қайтыс болғандардың – 25 пайызы темекі шегудің салдарынан орын алады екен. Дегенмен осыншалықты қатерлі екеніне қарамастан, әлем бойынша шылымға құмар жандар қатары азаяр емес. Осы орайда онколог мамандар ең болмаса темекі шекпеу арқылы онкологиялық аурулардың алдын алуға мүмкіндік бар екенін айтып, дабыл қағуда. Шылым шегу – зиян қызмет, оған күш салмай тастауға болмайды. Ол нағыз нашақорлық, және оны көбі шындап көңілдеріне алмайтыны, аса қауіпті. Алкогольге тәуелділік – бұл жүйелі қолдану және алкогольдік заттарға деген құштарлық.Алкоголизммен ауыратын адамдар ішімдікке деген құштарлығын басқара алмайды. Олар әдеті қиындық туғыза бастаған кезде де ішуді жалғастыра береді. Барлық аурулар сияқты алкогольге тәуелділік кез-келген жыныста, нәсілде, әлеуметтік мәртебеде және демографиялық орналасуда болатын адамдарда болуы мүмкін. Аурудың дұрыс себебін анықтау қиын. Сарапшылардың пікірінше, алкогольге тәуелділік генетикалық, қоршаған орта және мінез-құлық факторларының жиынтығының нәтижесі болып табылады. Бұл аурумен ауыратындар физикалық тұрғыдан алкогольге тәуелді болады. Себебі алкоголь мидағы нейрохимикаларға әсер етеді. Кейде тоқтатуға тырысу алкогольді тоқтату белгілерін тудырады. Адам ішкен кезде алкоголь қанға түсіп, ағза арқылы ағып миға, жүрекке, бұлшықетке және басқа тіндерге жетеді. Қандағы алкоголь концентрациясы жоғарылаған сайын алкогольдік уыттану пайда болады. Орталық жүйке жүйесіне әсер еткендіктен, тітіркендіргіштерге жауап біртіндеп төмендейді, мінез-құлықта өзгерістер болады. Алкогольге тәуелділік әр түрлі жолмен көрінуі мүмкін. Аурудың белгілері мен белгілері адамдар арасында өте әртүрлі. Мысалы, кейбір адамдар алкогольді күнделікті қолданады. Басқалары мезгіл-мезгіл ішіп, сол арқылы өз жағдайларын жақындарынан, достары мен әріптестерінен жасырады.

Алкогольге тәуелділікпен күресетін адамдар алкогольсіз өмір сүре алмайтындығын сезінеді. Ішімдік ішу олардың өмірінде үлкен басымдыққа ие. Алкоголь мен нашақорлық көптеген себептермен проблема болып табылады. Кейбір науқастарда импульсивтілік, төмен өзін-өзі бағалау және мақұлдау қажеттілігі сияқты психологиялық қасиеттер стимуляторларды қолдануға әкелуі мүмкін. Кейбір адамдар эмоционалды мәселелерді шешу үшін ішеді. Алкогольге тәуелділік адамның денесі мен санасына, сыртқы түріне, сондай-ақ жеке және кәсіби қарым-қатынастарына кері әсер етеді.Ең бастысы, алкогольге тәуелділік адамды өлтіреді. Нашақорлықтан зардап шегетіндер ауыр және өте жағымсыз жолдармен өлуі мүмкін. Бұл инфекциялар, қан кетулер, жазатайым оқиғалар болуы мүмкін. Әйелдердің шамамен 12% -ы алкогольді шамадан тыс пайдаланады, ерлердің 20% -ымен салыстырғанда. Зерттеулер сонымен қатар бұл алшақтықтың біртіндеп жойылатынын көрсетеді. Бұл тенденция әйелдердің алкогольге тәуелділігін тезірек дамытумен байланысты. Алкогольге байланысты мидың атрофиясы немесе бауырдың зақымдануы сияқты мәселелер әділ жыныста жиі кездеседі. Әйелдер кейбір биологиялық факторларға байланысты осал болып келеді. Біріншіден, олардың салмағы ерлерге қарағанда аз. Әйелдер денесінде су аз және алкоголь ұсталатын майлы тін көп. Екіншіден, әйелдер эмоционалды, стрессті көтереді және депрессияға бейім.

Қазіргі уақытта темекі шегу мәселесі өте өзекті тақырып болды. Әрбір адам ағзаға тіпті бір темекі шегетін зиянды біледі, бірақ адамдардың көпшілігі темекі шегуді жалғастырады. Темекіге қарсы заң бұл жағдайды түзетуге көмектеседі, шылым шегуге қарсы күрестің ең маңызды бөлігі-бұл алдын алу. Никотинге тәуелділік-тек психологиялық сипаттағы проблема. Адамдардың көпшілігі, сигаретті осылайша шеге отырып, стресс пен ширығуды түсіреді. Күн сайын темекі шегетіндер темекі санын арттыра отырып, болашақта оларды зиянды әдетпен байлау қиын бола түседі. Шылым шегушілердің көпшілігі өзінің алғашқы темекісін 18 жасқа дейін сынап көрді. Бұл жасөспірімнің толыққанды никотин тәуелділігіне ие болу қаупі бар. Ол темекіні неғұрлым ерте шеге бастаса, соғұрлым бұл ықтималдық көп болады. Жасөспірімде мұның болуы мүмкін зардаптардың барлық ауырлығын түсіну маңызды. Өсіп келе жатқан ұрпақтың денсаулығы-ұлттың болашағы. Жасөспірімдер арасындағы алдын алу шаралары өмір сүру сапасы мен ұзақтығын арттыруға, көптеген жүрек ауруларын, жүрек және қан тамырлары ауруларын болдырмауға көмектеседі. Тәуелділікпен қалай күресуге болатынын түсіну үшін, сондай-ақ оның алдын алуда қандай да бір шаралар қабылдау, оны дамыту үшін не түрткі болатынын білу керек. Шындықтан қашуға әрекет. Жасөспірімдер жиі ішкі ыңғайсыздық тудыратын жағдайларға тап болады. Қалайда түзетуге күші жоқ, қиын жағдай, стресс, шаршау пайда болады. Мұндай жағдайды өзгерту әрекеттері алкогольді, есірткіні қабылдауға немесе темекі шегуге әкеледі. Ересек болып көріну және басқалардың алдында дербес болу ниеті.